Ζαχαρούλα Κυριακόγγονα - Ξαναχτίζει το Βυζάντιο

Ξαναχτίζει το Βυζάντιο 

(συνέντευξη της Ζαχαρούλας Κυριακόγγονα στην Αγγελική Νικολούλη, στις 13 Μαρτίου 1994, στο ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ)

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Αν σβήσει η Ζαχαρούλα μας  έσβησε και η ιστορία του Δρύαλου. Κάθε πέτρα αυτής της μανιάτικης γης είναι δεμένη με το Ζαχαρούλι... Αφού σκεφτόμαστε τώρα να της κάνουμε άγαλμα στη μέση του χωριού...   Ίσως να ναι και η πρώτη γυναίκα-χωρική που θα βλέπει να πελεκάνε σε μάρμαρο τον εαυτό της...

Τα λόγια τούτα Μανιατών που ζουν στην Αθήνα, ηχούν σαν αντίλαλος μες στους ερημικούς πύργους του Δρύαλου που περπατάμε. Μάρτης και οι πέτρες είναι πυρωμένες σαν κατακαλόκαιρο. Και το Ζαχαρούλι ;   Να΄ τη μες στο μεσημέρι σαν φουσάτο, να πελεκάει με τα μπράτσα έξω τις πέτρες, να τους δίνει το σχήμα που θέλει και να χτίζει γκρεμισμένες βυζαντινές εκκλησίες.

Φρουρός 

"Ε, εσείς εκεί, τι αγναντεύετε; Πάρτε πέτρες και βοηθάτε, αλλιώς καθίστε στη σκιά", μας φωνάζει και συνεχίζει το χτίσιμο.

Ζαχαρούλα Κυριακόγγονα, η ακοίμητη φρουρός του Δρύαλου και το ...κόκκινο πανί της Αρχαιολογίας... Κοντά εβδομήντα χρόνια τώρα φυλάει τους Πύργους και την ιστορία τους, χτίζει γκρεμισμένα εκκλησάκια, αναπαλαιώνει άλλα, συντηρεί τις αγιογραφίες και ας την κυνηγάει με τον κλητήρα η Αρχαιολογική.

"Ελάτε εσείς να τα φτιάξετε", τους διαμηνύει η Ζαχαρούλα. "Γιατί δεν κοπιάζετε; Μήπως σας ζήτησα ποτέ λεφτά;  Μήπως κατέστρεψα καμμία αγιογραφία; Τίποτες. Τότε αφήστε με ήσυχη όσο ζω να φτιάχνω...."

Είναι, ισως, η μόνη γυναίκα, στην περιοχή που ΄χει πιάσει τόσο στενή φιλία με όλους τους Αγίους!.... "Ανοίγει" τέτοιο κουβεντολόι μαζί τους , όπως με μια γειτόνισσα.

"Είναι η συντροφίτσα μου", την ακούς να λέει ανακατεύοντας τη λάσπη.  "Αμ, τι θαρρείς.... Εβδομήντα χρόνια μες το χωριό και να μην τους μάθω όλους;  Να, τώρα φτιάχνω τον Αϊ Γιάννη μου να ησυχάσει και αυτός.  Ο Αϊ Γιώργης μου είναι έτοιμος. Να, τηράτε εκεί, ίσα πέρα. Είναι η Αννούλα μου (Αγία Άννα). Τη βλέπετε; Κουκλίτσα την έκανα. Το ίδιο και την Κυριακή μου, την Κατερίνα μου, τον Άϊ Ταξιάρχη μου, τον Προφήτη Ηλια.....

- Πόσες εκκλησίες έχεις ξαναχτίσει ;

- Επτά, οκτώ.... Έχασα το λογαριασμό....

Μες στις εκκλησούλες που έχτιζε, διάβαζε τα δώδεκα ευαγγέλια, σήκωνε πρώτη στους ώμους της τον Επιτάφιο και στο τέλος, χτυπούσε και την καμπάνα για να ψάλλει το Χριστός Ανέστη.

Εκεί που χτίζει, την ακούμε ξαφνικά να απαγγέλλει στίχους δικής της έμπνευσης για τη φύση, για την ομορφιά της Μάνης.  Το σκαμμένο από τις ρυτίδες πρόσωπό της φωτίζεται. Το στήθος της φουσκώνει από περηφάνεια και το μικροκαμωμένο σώμα της τινάζεται λες και η κάθε λέξη που απαγγέλει τη διαπερνά σαν ρεύμα ηλεκτρικό.

Οι τουρίστες

-Είσαι και ποιήτρια Ζαχαρούλα. Τα ποιήματα σου τα κρατάς;

- Α, εσύ δεν είδες τίποτα. Κοίτα τις πέτρες στον πύργο μας. Διάβασε τι λένε.

Στον πύργο των Κυριακογγοναίων, οι πέτρες έχουν πάρει ζωή... Άλλες έχουν τις ζωγραφιές της Ζαχαρούλας και άλλες τα στιχάκια της.

"Αν δε σ΄ αρέσει, μη σε μέλλει.... Αυτός που τα ΄φτιαξε έτσι, τα θέλει" 'εχει γράψει πάνω σε μια πέτρα για όσους κριτικάρουν αρνητικά τα έργα της.

Οι τουρίστες που περνούν, γοητεύονται από την αήττητη χωρική που δε διστάζει να τους ....στρώσει  στο χτίσιμο ναών !

"Δεν το πιστεύεις;  Έλα να σου δείξω φωτογραφίες" μου λέει και ανοίγει ένα κουτί. Οι περισσότερες σκορπίζονται κατα γης.  Στη μια , η Ζαχαρούλα με ένα Γερμανό να τη βοηθάει στο ανακάτεμα της λάσπης. Στην άλλη με ένα Βέλγο να καμαρώνουν μπρος στην τελειωμένη εκκλησία του Αϊ Γιώργη.

-Καλά τόσα χρόνια στο χωριό, δεν πεθύμησες μια άλλη ζωή;

- Ποτές... Αν φύγω από δω θα σβήσω... Ξυπνάω πουρνό και τρέχω με τα ζωντανά μου. Πέρα από τους Αγίους μου έχω να φροντίσω και τους πεθαμένους μας. Και ο αδερφός μου ο Μιχάλης που ζούσε τόσα χρόνια στον Πειραιά, τα παράτησε όλα και ήρθε να μείνει μόνιμα εδώ στον πύργο μας. Μπας και νομίζετε εσείς, κει πάνω στην Αθήνα, ότι ζείτε; Εγώ περνάω τα εβδομήντα και σε γιατρό δεν έχω πάει.